Termostat – budowa, funkcje i usterki
Spis treści:
Wysokie temperatury oraz ogromne tarcie stale pracujących elementów mogą doprowadzić do jego przegrzania, a w konsekwencji poważnej awarii. Aby temu zapobiec, niezbędny jest sprawnie działający układ chłodzenia, w którym ważną rolę odgrywa termostat. Czym jest ten element i jakie pełni funkcje?
Popularne narzędzia samochodowe
Termostat samochodowy – do czego służy?
Termostat to część układu chłodniczego, która służy do sterowania płynem chłodniczym. Może on blokować lub umożliwiać jego przepływ przez chłodnicę w zależności od tego, jaką temperaturę ma płyn. Jeśli jest ona niska (poniżej 80o Celsjusza) zadaniem termostatu jest zamknięcie dopływu cieczy do chłodnicy.
Umożliwia to szybkie rozgrzanie silnika i uzyskanie przez jednostkę napędową optymalnej temperatury pracy, co jest ważne zwłaszcza zimą. Jest to tak zwany obieg krótki. W takiej sytuacji płyn opływa blok silnika i jego głowicę, a następnie dociera do chłodnicy. Ciecz nie jest jednak w żaden sposób chłodzona. Liczy się bowiem jak najszybsze rozgrzanie silnika.
W sytuacji odwrotnej, kiedy to temperatura płynu jest wysoka (95o Celsjusza), termostat otwiera się, umożliwiając cieczy swobodny przepływ przez chłodnicę, dzięki czemu płyn chłodzi się. Jeżeli temperatura cieczy spadnie poniżej określnego poziomu (20o Celsjusza), termostat ponownie się zamyka.
Jest to tak zwany duży obieg. W praktyce jednak w przypadku nowych samochodów obieg ten włącza się rzadko, na przykład podczas dużego obciążenia, kiedy to wjeżdżamy pod długie wzniesienie bądź przy wysokiej temperatury połączonej z wolną jazdą.
Prawidłowa praca termostatu zależy od jego sprawności w otwieraniu i zamykaniu obiegu cieczy chłodniczej. Znaczenie ma również stan zaworu odpowietrzającego. Musi być on całkowicie drożny i pozbawiony jakichkolwiek zanieczyszczeń – niezależnie od warunkach, w jakich przyjdzie mu pracować. Jeżeli nie będzie on działał prawidłowo, przedostaną się przez niego pęcherzyki powietrza, które zaburzą pracę termostatu.
W przypadku układu chłodzenia najczęściej możemy zaobserwować pracę dwóch obiegów jednocześnie. W takiej sytuacji termostat otwarty jest częściowo. Płyn płynie zarówno przez chłodnicę, jak i silnik. Pozwala to na utrzymanie optymalnej temperatury cieczy, sprawiając, że układ pozostaje w gotowości do otwarcia dużego obiegu.
Najnowsze modele termostatów wyposażone są w grzałkę o mocy kilku Watów. Taka konstrukcja sprawia, że podczas małych obciążeń utrzymywana jest podwyższona temperatura jednostki napędowej (około 100-110o Celsjusza). Ma to pozytywny wpływ na zużycie paliwa, a także zawartość szkodliwych substancji w spalinach.
Z kolei w trakcie dużych obciążeń grzałka jest włączana. Dokonywane jest to przez sterownik silnika, który dodatkowo steruje jej mocą. Konsekwencją tego jest otwarcie zaworu termostatu przy temperaturze płynu chłodniczego 80-90o Celsjusza. Są to tak zwane termostaty fazowe.
Jakie zadania ma termostat?
Wśród podstawowych zadań termostatu wymienić należy:
- efektywne chłodzenie silnika,
- zapewnienie optymalnej temperatury pracy silnika poprzez otwieranie i zamykanie cieczy,
- rozgrzewanie jednostki napędowej.
Termostat – budowa
Termostat ma postać prostego mieszka wyposażonego w zawór grzybkowy. Wykonany jest on z mosiężnej blachy i w zależności od samochodu z wosku, grafitu, miedzi lub aluminium. Ze względu na nieskomplikowaną konstrukcję jest on stosowany także w urządzeniach gospodarstwa domowego, takich jak pralka czy też żelazko.
Jak rozpoznać usterkę?
W przypadku termostatu możemy mieć do czynienia z dwoma typami awarii. Pierwszy rodzaj to usterka w pozycji otwartej. W takiej sytuacji chłodzenie działa nieprzerwanie w całym układzie, przez co chłodnica jest stale wykorzystywana.
Konsekwencją tego zbyt niska temperatura płynu chłodniczego, co uniemożliwia osiągnięcie przez silnik odpowiedniej temperatury roboczej. Usterkę tego typu można rozpoznać także po tym, iż ogrzewanie kabiny nie funkcjonuje lub działa słabo, a zużycie paliwa wzrasta.
Drugi typ awarii jest dla jednostki napędowej o wiele groźniejszy. Wówczas termostat jest cały czas zamknięty. Oznacza to, że płyn chłodniczy nie przepływa przez chłodnicę, przez co nie ma możliwości jego schłodzenia. Konsekwencją tego jest gwałtowne nagrzewanie się cieczy, a ciepło nie jest odprowadzane z silnika. Skutkuje to przegrzaniem się jednostki napędowej.
Podstawowym symptomem usterki termostatu jest w takim wypadku wysoka temperatura silnika, którą obserwujemy na wskaźniku umieszczonym na desce rozdzielczej.
Termostat samochodowy – jak sprawdzić czy działa prawidłowo?
Aby zapobiec ewentualnym awariom jednostki napędowej, niezwykle ważną kwestią jest systematyczne sprawdzanie tego, czy termostat działa prawidłowo. Pierwszym sposobem jest po prostu obserwacja wskaźnika temperatury na desce rozdzielczej.
Nasz niepokój powinna budzić nie tylko temperatura zbliżająca się do maksimum, ale również sytuacja, w której podczas postoju lub jazdy w korku jednostka napędowa osiąga temperaturę pracy, a w trakcie normalnej jazdy drastycznie spada do poziomu minimalnego. Może to sugerować uszkodzenie termostatu.
O tym, czy element działa prawidłowo, możemy się również przekonać, dotykając gumowych przewodów, którymi ciecz chłodnicza płynie do chłodnicy. Jeżeli jeden i drugi mają taką samą temperaturę, może to oznaczać usterkę termostatu.
Termostat samochodowy – jakiej firmy najlepszy?
Na rynku istnieje kilkadziesiąt firm zajmujących się produkcją termostatów samochodowych. Dużym uznaniem cieszą się marki, takie jak: Colorstat by Vernet, Febi Bilstein, Gates, Meyle czy też Wahler. Produkty tych firm cechują się bardzo dobrą jakością.
Termostat samochodowy – cena
Wymiana termostatu jest stosunkowo tania. Za nowy egzemplarz zapłacimy średnio od kilkudziesięciu do około 200 złotych. Pamiętać należy jednak o tym, że część ta powinna być wymieniana nie tylko wtedy, jeśli się zepsuje. Dobrą praktyką jest jej profilaktyczna wymiana w trakcie większych prac w układzie chłodniczym, na przykład podczas naprawy usterek związanych z pompą wody czy chłodnicą.
Komentarze (1)